Чӑвашстат ӗҫ укҫи парӑмӗсен кӑтартӑвне шутланӑ. Ҫур ҫулта парӑм темиҫе теҫетке миллион таран ӳснӗ-мӗн.

Ку енӗпе Канаш тата Шупашкар малта. Чӑвашстат специалисчӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче ӗҫ укҫин парӑмӗ 40 миллион тенке ҫитнӗ.

Конкурс производствин процесӗнчи организацисенче парӑм 15 миллион тенке ҫитнӗ. Чылай компани ӗҫ укҫине мӗншӗн тӳлеменни те паллӑ: «кӗмӗл» ҫук. Палӑртма кӑмӑллӑ: республикӑри 19 районта тата 2 хулара парӑм пачах ҫук. Канашра вара ҫынсене пӗтӗмпе ӗҫ укҫи 20,7 миллион тенкӗ тӳлемен. Шупашкарта ку кӑтарту 14,7 миллион тенкӗпе танлашнӑ.

«Юрмари» цехсенчен пӗри

Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Юрма» агрохолдинг ӗҫ саккунне пӑснӑ.

Асӑннӑ район прокуратури предприятире ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне ҫу уйӑхӗшӗн те ӗҫ укҫи тӳлесе тытманнине палӑртнӑ. Парӑмӗ 62 ҫын умӗнче тӑрса юлнӑ. Вӗсене пурӗ 420 пин тенкӗ ытла тӳлемелле пулнӑ.

Тӗрӗслев ытти кӑлтӑка та ҫиеле кӑларнӑ. Хапрӑкра тӑрӑшнисенчен пӗри ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ӗҫрен кайнӑ. Ун пек чухне шалӑва ҫав кунах парса татмалла. Хӗрарӑм вара укҫана тепӗр кун кӑна илейнӗ. Ӗҫрен пӑрахнӑ тепӗр хӗрарӑма та ҫавӑн пекех кӗттернӗ. Предприятире грузчикра тӑрӑшакана ҫу уйӑхӗнче каннӑ отпуск укҫине утӑ тата ҫурла уйӑхӗсенче икӗ пая уйӑрса тӳленӗ. Ҫав вӑхӑтрах канма кайиччен виҫӗ кунтан маларах куҫарса памалла тесе пӗлтерет Шупашкар район прокурорӗ Зелфинас Карама.

Саккуна пӑхӑнманшӑн предприятин тӗп директорне 5 пин тенкӗлӗх штрафланӑ, агрохолдинга хӑйне — 40 пин тенкӗлӗх.

Тӑвай районӗнчи пӗр ял хуҫалӑх кооперативӗнче председательте ӗҫленӗ арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следовательсем шухӑшланӑ тӑрӑх, вӑл хӑйӗн ӗҫченӗсене икӗ уйӑх ытла ӗҫ укҫи тӳлемен.

Следстви версийӗ тӑрӑх, Енӗш Нӑрваш ялӗнчи ял хуҫалӑх кооперативӗнче ӗҫлекен 18 ҫынна пӗлтӗрхи ҫурларан пуҫласа кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗччен ӗҫ укҫи тӳлемен. Парӑм 500 пин ытла тенкӗ пухӑннӑ. Тепӗр 37 ҫынна виҫӗ уйӑх ытла шалу паман. Кассӑра тата счетсем ҫинче вара ӗҫ укҫи тӳлемелӗх укҫа-тенкӗ пулнӑ.

Председателе ӗҫрен кӑларса ярсан парӑмсене татнӑ. Халӗ бухгалтерире суд экспертизи ирттерес ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.

Ҫак кунсенче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ҫӗнӗ Шупашкарта пулнӑ. Пӗр ҫын Михаил Васильевича тухтӑрсем 10 пин тенке яхӑн шалу илнине пӗлтернӗ. Тӳре-шара тӳрех тӗлӗннӗ: кун пекки пулма пултараймасть. ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Алла Самойлова ҫакна тӗпчеме шантарнӑ. Вӑл та тӗлӗннӗ: тухтӑр мӗншӗн пациентсене сиплемест? Мӗншӗн ӗҫ вырӑнӗнче шалу пирки калаҫса ларать? Тата суять.

Ҫур сехет те иртмен — Михаил Игнатьев валли ӗҫченсен 2НДФЛ справкине хатӗрлесе панӑ. Ӑна тишкерсен — Ҫӗнӗ Шупашкарти тухтӑрсен шалу пӗчӗк мар. Алла Самайлова палӑртсах каланӑ: Чӑваш Енри тухтӑрсем вӑтамран 32 пин тенкӗ ӗҫ укҫи илеҫҫӗ.

Шалӑп паракан ҫав тухтӑр 20 пин тенкӗрен кая мар шалу илни ҫиеле тухнӑ.

РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова шкулсен тата ача пахчисен ертӳҫисемпе тӗл пулнӑ.

Тӳрех палӑртмалла: нумаях пулмасть Новосибирск хулинче канашлу иртнӗ. Ӑна вӗренӳпе ӑслӑлӑха халалланӑ. Унта Чӑваш Ен делегацийӗ те хутшӑннӑ. Чылай регионта шкулсем ҫитменни палӑрнӑ. Чӑваш Енре те ҫакнашкал лару-тӑру. Пирӗн шкулсем 13 процент ытларах тулнӑ. Лару-тӑру ҫитес вӑхӑтра улшӑнмасть-тӗк ку кӑтарту 25–30 процентпа танлашма пултарать.

Тӗлпулура Алена Аршинова кӗҫех ҫӗнӗ шкулсем хута каясси пирки каланӑ. Анчах кадрсем ҫитменни — ҫивӗч ыйту. Вӗрентекенсем ансат сӗнӳ панӑ — ӗҫ укҫине ӳстермелле. Мӗншӗн тесен шкулсемпе ача пахчисене ҫамрӑксем ӗҫлеме килесшӗн мар.

Вӗренӳ тытӑмне бюрократизацилес ыйтӑва та хускатнӑ. Новосибирскра Дмитрий Медведев вӗрентекенсен отчечӗсене сахаллатма сӗннӗ.

Алена Аршинова кунашкал тӗлпулусем малашне те иртессине пӗлтернӗ. Вӗрентекенсен сӗнӗвӗсене вӑл РФ Патшалӑх Думин депутачӗсене калама шантарнӑ.

Шупашкар районӗнчи прокуратура ӗҫ укҫине вӑхӑтра тӳлемен предприяти ертӳҫине административлӑ майпа явап тыттарнӑ.

Надзор органӗн куҫӗ тӗлне лекнӗ организаци — «Техполимер» тулли мар яваплӑ общество. Унта шалӑва тӳлемесӗр тытса тӑнӑ тееймӗпӗр-ха, анчах ҫынсем ӗҫрен пӑрахнӑ кунах татӑлманнине прокуратура тӗрӗслевӗ ҫирӗплетсе панӑ. Унта тӑрӑшнисенчен пӗри нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, тепри ҫав уйӑхӑн 23-мӗшӗнче ӗҫрен тухса кайнӑ, анчах шалупа вӗсемпе татӑлма васкаман, ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кӑна тӳленӗ. Ку вара РФ Ӗҫ кодексӗн 84.1 тата 140-мӗш статйисене пӑсни пулать.

Шалупа вӑхӑтра татӑлса пӗтмен предприяти пуҫлӑхне республикӑн Ӗҫ инспекцийӗ административлӑ майпа явап тыттарса 5 пин тенкӗ штрафланӑ.

Ӗҫ укҫине официаллӑ майпа тӳлеменни начаррине пӗлтернине юлашки вӑхӑтра Шупашкарти троллейбуссенче те илтме тивет. Социаллӑ ҫав рекламӑра пенсисӗр юлассипе хӑратаҫҫӗ-ха. Тепӗр тесен, пенсисӗр пачах пӗрех тӑратса хӑвармаҫҫӗ-ха. Анчах вӑл пӗчӗк пулассине тӗшмӗртме йывӑр мар ӗнтӗ.

Ӗҫ укҫине «конвертра» тӳлекенсене прокуратура та тӗрӗслесе тӑрать тесе пӗлтерет Зелфинас Карама прокурор. Шупашкар районӗнчи ҫак надзор органӗ, акӑ, «ТрубопроводГазСтрой» обществӑра ӗҫ саккунне пӑснине палӑртнӑ. Унта пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен тытӑнса кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗччен тӑрӑшнӑ виҫӗ ҫынпа хут ҫырса аппаланман: илни пирки приказ та кӑларман, ӗҫ килӗшӗвӗ те туман.

Ӗҫ саккунне пӑснӑ предприяти пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарса 10 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Тепӗр пуҫлӑхсем хӑйсем патӗнче тӑрӑшнисем ӗҫрен пӑрахнӑ хыҫҫӑн шалӑва вӑхӑтра тӳлесе татма васкамаҫҫӗ. Ҫавӑн пеккисен йышне «Лесцентр» суту-илӳ ҫурчӗ те лекнӗ теме пулать — вӑл та хӑй патӗнче вӑй хунисем ӗҫрен пӑрахнӑ хыҫҫӑн хайхисемпе татӑлма васкаман.

Шупашкар район прокурорӗ Зелфинас Карама пӗтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ суту-илӳ ҫурчӗн директорӗн ҫумне ӗҫ законодательствине пӑснишӗн административлӑ майпа айӑпланӑ.

«Лесцентрта» станочникра тимленӗ, кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ӗҫрен пӑрахнӑ ҫынна шалу тӳлесе татассине нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗччен тӑснӑ. Парӑмӗ пысӑках пулман-ха: 6381 тенкӗ. Ӗҫрен пӑрахнӑ тепӗр ҫынна та асӑннӑ суту-илӳ ҫурчӗ шалу пама васкаман.

Йӗркене пӑснӑшӑн директор ҫумне прокурор йышӑнӑвӗпе 4 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

"Про Город" хаҫат тунӑ сӑн

Раҫҫейре ӗҫ укҫин чи пӗчӗк виҫине пысӑклатасшӑн. Ку виҫене 21 процент хӑпартма палӑртнӑ.

РФ Правительствинче саккун проектне ырланӑ. Кун пирки «Раҫҫей хаҫатӗнче» пӗлтереҫҫӗ. Халӗ ӗҫ укҫин чи пӗчӗк виҫи (МРОТ) 6204 тенкӗпе танлашать. Саккун проекчӗ вара ку виҫене 1296 тенкӗ ӳстерме сӗнет. Ҫапла кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа ӑна 7500 тенкӗпе танлаштарма сӗннӗ.

Ҫапла майпа утӑ уйӑхӗнчен МРОТ Чӑваш Енре, Раҫҫейри пекех, 20,9 процент ӳсме пултарать. Ку виҫе ӳсӗ-и е ҫук-и — саккун проектне йышӑннипе йышӑнманнинчен килет.

Прокуратура ӗҫченӗсем Пӑрачкаври тӗп пульницӑна тӗрӗсленӗ. Тӗрӗссипе, вӗсене васкавлӑ медпулӑшу уйрӑмӗн ӗҫченӗсем чӗнсе илнӗ.

Хысна учрежденийӗсен подразделенийӗсене, ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви ертсе пыраканскерсене, реструктуризациленӗ. Ҫавна май васкавлӑ медпулӑшура тӑрӑшакан 21 ҫынна ӗҫрен хӑтарнӑ, вӗсене Республикӑри васкавлӑ медпулӑшу станцине куҫарнӑ.

Ун чухне 19 ӗҫчене шалу вӑхӑтра парса татман. Ҫавӑн пекех отпускра пулманшӑн компенсаци тӳлемен. Пӗтӗмпе – 500 тенке яхӑн.

Прокуратура медицина учрежденийӗн ертӳҫине административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн 4 пин тенкӗ штра тӳлеттерме йышӑннӑ.